Οι τηλεοράσεις ακόμη παίζουν τις πληρωμένες κυβερνητικές ευχαριστίες προς τους «αφανείς ήρωες» που στηρίζουν τις ζωές μας, μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Αυτούς που, και πριν και μετά την κρίση, θα πρέπει να δίνουν τη μάχη της επιβίωσης με μισθούς των 560 ευρώ. Η κυβέρνηση αποκάλυψε, όμως, το πραγματικό της πρόσωπο, την πραγματική της πολιτική, στο πρόσφατο πολυνομοσχέδιο για την Εκπαίδευση, με το οποίο καταργεί κάθε δικαίωμα συμμετοχής σε κάθε άλλο εργαζόμενο στα πανεπιστήμια, πλην των μελών ΔΕΠ, στις πρυτανικές εκλογές. Οι «αφανείς ήρωες» είναι πάντα καλοί, όσο βγάζουν τη δουλειά, αλλά η θέση τους είναι στο περιθώριο.

Έτσι, τα μέλη ΕΔΙΠ με ελάχιστα δικαιώματα και μισθούς χαμηλότερους ακόμη και από αυτούς του διοικητικού προσωπικού, θα πρέπει να συνεχίζουν να στηρίζουν με αυτοθυσία το διδακτικό έργο ενός ολοένα και απισχνούμενου διδακτικού προσωπικού. Τα μέλη των ΕΤΕΠ θα πρέπει να συνεχίζουν να είναι η ψυχή των εργαστηρίων, να καλύπτουν με το φιλότιμό τους τα κενά της υλικοτεχνικής υποδομής μιας συνεχιζόμενης περιόδου παρακμής. Το διοικητικό προσωπικό θα πρέπει να υπερβάλλει εαυτόν για να κάνει το ΕΜΠ να δουλέψει, σε ένα περιβάλλον γραφειοκρατικής ασφυξίας. Αλλά μέχρις εκεί. Η κυβέρνηση τους λέει κατάμουτρα ότι δεν είναι ικανοί να έχουν άποψη για τα ζητήματα του ΕΜΠ, των πανεπιστημίων γενικότερα. Ο ρόλος τους είναι αυστηρά αυτός του διοικούμενου.

η προκλητική κατάργηση κάθε εκλογικής συμμετοχής των εργαζομένων δίνει στην υποτίμηση του ρόλου τους ένα συμβολισμό άλλων εποχών και τελείως αντίθετο της πραγματικής συμβολής τους

Για να είμαστε δίκαιοι, η κυβέρνηση «πάτησε» πάνω στην απαράδεκτη υποτίμηση του ρόλου των εργαζομένων στα πανεπιστήμια με τον νόμο Γαβρόγλου (ο οποίος εξίσωσε 10 ψήφους εργαζομένων στο Ίδρυμα με μία ψήφο ενός μέλους ΔΕΠ!). Αλλά η προκλητική κατάργηση κάθε εκλογικής συμμετοχής των εργαζομένων δίνει στην υποτίμηση του ρόλου τους ένα συμβολισμό άλλων εποχών και τελείως αντίθετο της πραγματικής συμβολής τους...

Στις 4 Δεκεμβρίου 2019 τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Παιδείας το Σ/Ν «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και άλλες διατάξεις». Η νυν ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας συνεχίζει την πρακτική των προηγούμενων ηγεσιών ως προς την αποσπασματική θεσμοθέτηση μέτρων και, μάλιστα, για μείζονος σημασίας θέματα όπως είναι η αξιολόγηση των Ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και η δημιουργία μιας νέας Αρχής για την ανώτατη εκπαίδευση, γεγονός που επιδεινώνει το πρόβλημα των διάσπαρτων, ασαφών και αντιφατικών νομοθετικών διατάξεων. Και βέβαια, δεν λείπουν ούτε οι περίφημες «Λοιπές διατάξεις», μέσω των οποίων λαμβάνονται αποφάσεις για πλείστα όσα σοβαρά θέματα.

Οι διατάξεις των Άρθρων 22 έως 31 που αφορούν στο πλαίσιο λειτουργίας των ΕΛΚΕ είναι πολύ κατώτερες της ανάγκης για άμεση αποδέσμευση της Έρευνας από τον γραφειοκρατικό στραγγαλισμό και των προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί από σχετικά (μάλλον κατευθυνόμενα) δημοσιεύματα. Επίσης,  δεν περιλαμβάνουν αντίστοιχες προβλέψεις για τη διαχείριση των κονδυλίων του Τακτικού Προϋπολογισμού, εγκαταλείποντας ένα σημαντικό τμήμα των πανεπιστημιακών δράσεων κυριολεκτικά στο έλεος μιας απίθανης  γραφειοκρατίας. Έτσι, η γραφειοκρατία και η αντίληψη πως οι συνάδελφοι είναι εν δυνάμει απατεώνες καλά κρατούν. Προφανώς, η Υπουργός κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια, αφού το κόμμα της ΝΔ διέθεσε σημαντικό ποσό από τη συνολική κρατική επιμορφωτική δαπάνη που έλαβε για εξόφληση χρεών του κόμματος σε Τράπεζες και Δημόσιο, σε ρητή αντίθεση με τους σκοπούς της συγκεκριμένης επιχορήγησης[1]! Αναμφίβολα, λοιπόν, τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που τίθενται στο παρόν νομοσχέδιο είναι η συγκρότηση της ΕΘΑΑΕ και η σύνδεση της αξιολόγησης των ΑΕΙ με τη χρηματοδότησή τους σε ποσοστό 20% (χωρίς να υποτιμάται η σημασία άλλων διατάξεων όπως, για παράδειγμα, της παρ. 2 του Άρθρου 10 για την αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών που οδηγούν στην άσκηση «νομοθετικώς ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων», και τις επισφαλείς διαδικασίες  που ανοίγει)...

Διδάσκουμε στο ΕΜΠ και πασχίζουμε η έρευνα και η διδασκαλία μας να εφοδιάσει τους νέους της χώρας με τη γνώση και τη δύναμη να συμβάλλουν στην πρόοδο μιας κοινωνίας βαθιά τραυματισμένης από την κρίση. Καμαρώνουμε όταν οι φοιτητές και οι φοιτήτριές μας διαπρέπουν και εδώ και στο εξωτερικό, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη φοίτησή τους με την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση του ΕΜΠ.

Τι να τους πούμε όμως τώρα; Ότι η κυβερνητική πλειοψηφία με μια μονοκοντυλιά διαγράφει και τις δικές τους και τις δικές μας προσπάθειες; Ότι εξισώνει τη σπουδή τους με εκείνην των κολλεγίων, υπονομεύοντας ό,τι έχει απομείνει από τα επαγγελματικά τους δικαιώματα; Ότι οι συνταγματικές εγγυήσεις για τον δημόσιο χαρακτήρα της Ανώτατης παιδείας (άρθρο 16) δεν έχουν καμία αξία; Ότι η τωρινή κυβέρνηση, ακολουθώντας τις προηγούμενες, δεν δεσμεύεται για την ανάπτυξη της στελέχωσης σε διδακτικό προσωπικό του ΕΜΠ που έχει φτάσει σε αρκετές γνωστικές περιοχές στα όρια της λειτουργίας του;

η ανώτατη εκπαίδευση, θυσία όπως και τόσες κρίσιμες πλευρές του δημοσίου τομέα στην μνημονιακή λιτότητα και τις τεράστιες αδικίες που την συνοδεύουν, δεν θα σωθεί μέσα από μέτρα που την υπονομεύουν αποφασιστικά. Δεν θα σωθεί γιατί θα την ωφελήσει ο ανταγωνισμός των πτυχίων, δεν θα σωθεί γιατί θα αυξηθούν και άλλο οι πιέσεις για την ένταση της δουλειάς μας, δεν θα σωθεί γιατί κάποιοι που εμφανίζουν τα ΑΕΙ ως κέντρα ανομίας, βάλθηκαν να τα «εξυγιάνουν».

Αρκεί αλήθεια να καθησυχάσουμε τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας ότι οι προσπάθειές τους θα ανταμειφθούν φτάνει να τελειώσουν γρήγορα και να πάρουν καλούς βαθμούς; Να κάνουμε πως τα ΑΕΙ μπορούν να λειτουργούν σαν να πρόκειται για business as usual; Να κλείσουμε τα μάτια στην συχνά απελπισμένη προσπάθεια οι απόφοιτοί μας να βρουν δουλειά εδώ ή στο εξωτερικό, λες και τους περιμένει μια αγορά  που είναι ισότιμα ανοικτή σε όλους;

Εμείς δεν θα διστάσουμε να πούμε την αλήθεια: η ανώτατη εκπαίδευση, θυσία όπως και τόσες κρίσιμε...

Οι δημοκρατίες δεν κρίνονται από την προστασία και τα δικαιώματα που παρέχουν στους ισχυρούς αλλά από την προστασία και τα δικαιώματα που εξασφαλίζουν για τους αδυνάτους. Η δημοκρατική λειτουργία δεν αποδεικνύεται μόνο στη δύναμη της πλειοψηφίας να συγκροτεί αποφάσεις για το κοινό καλό αλλά και στην υποστήριξη των εκάστοτε μειοψηφιών ως απαραίτητων για τη διαμόρφωση της αυτοκριτικής της κοινωνίας. Χωρίς αυτήν την εγγυημένη προστασία των περιστασιακά λίγων ή των λιγότερο περιστασιακά ανίσχυρων ούτε δημοκρατία ούτε κοινωνική δημιουργικότητα μπορεί να υπάρξει.

Εμείς θεωρούμε το άσυλο χώρο ελευθερίας, χώρο προστασίας των αδυνάτων, χώρο ανοικτό σε όλη την κοινωνία και τα ρεύματα αμφισβήτησης και αυτοκριτικής που πρέπει να τρέφει αν θέλει να λέγεται δημοκρατική. Στο όνομα αυτών που κάποτε, το 1973, κατηγορήθηκαν ως αλήτες και μετά τους αναγνωρίσαμε ως αγωνιστές της δημοκρατίας θα υπερασπιστούμε το Πανεπιστημιακό άσυλο μαζί με τους φοιτητές μας, τους εργαζόμενος στο ΕΜΠ και όλη την κοινωνία ακόμη καi αν οι νόμοι δεν το προστατεύουν.

Η έννοια του ασύλου την προστασία αυτή γεννήθηκε για να εκφράσει και να υλοποιήσει. Σήμερα μια σειρά πόλεις στις ΗΠΑ διαχωρίζουν τη θέση τους από την κυρίαρχη άδικη πολιτική αντιμετώπισης του μεταναστευτικού ρεύματος: δεν είναι τυχαίο ότι διάλεξαν το όνομα πόλεις-άσυλα (sanctuary cities). Και σχεδόν μόλις χτες, στην Ελλάδα του αντιδικτατορικού αγώνα, το ΕΜΠ και η Νομική με τις κινητοποιήσεις τους έδωσαν υπόσταση στην ζωογόνο δύναμη του Πανεπιστημιακού ασύλου (παρότι νομικά τότε δεν είχε κατοχυρωθεί) –αυτήν που βάρβαρα και παραδειγματικά θέλησε να συντρίψει η δικτατορία.

Οι σημερινοί κυβερνώντες, όπως και πολλοί άλλοι στο παρελθόν, θέλουν αντίθετα να παρουσιάσουν το άσυλο ως άντρο ανομίας αν όχι ως πηγή κάθε είδους επικίνδυνης παραβατικότητας. Οι προθέσεις τους παρά την ρητορεία που επικαλείται την επιβολή του νόμου και της τάξης είναι σαφείς. Να εξαλείψουν παραδειγματικά και προληπτικά κάθε εστία αντίστασης σε έναν κοινωνικό χώρο που πάντα γεννούσε την αμφισβήτηση και την κοινωνική κριτική. Όχι, τα Πανεπιστήμια δεν είναι ένας ακόμα δημόσιος χώρος...

Με έκπληξη και οργή πληροφορηθήκαμε κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης, δια στόματος του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ότι το ιστορικό συγκρότημα Πατησίων του ΕΜΠ, το «σπίτι» μας, θα ενοποιηθεί με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο! Αυθαίρετα, προκλητικά, χωρίς καμία συζήτηση με την πολυτεχνειακή κοινότητα επιχειρείται η απαλλοτρίωση της Ιστορίας του ΕΜΠ. Του οράματος του Νικόλαου Στουρνάρη. Της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του ‘73, της κορυφαίας στιγμής του αντιδικτατορικού κινήματος που οδήγησε ουσιαστικά στην επαναφορά της δημοκρατίας στη χώρα μας. Προφανώς, στη λογική της νέας κυβέρνησης η αυτοκέλευστη αλλαγή χρήσης ενός Πανεπιστημίου σε Μουσείο είναι κάτι «φυσιολογικό», αντίστοιχο με τη μεταφορά ενός σωφρονιστικού ιδρύματος και τη μετατροπή της έκτασης σε πάρκο!

Η εξαγγελία αυτή βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση τόσο με τη λογική που πρέπει να διέπει το κράτος δικαίου όσο και με το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των Πανεπιστημίων. Το σχέδιο φαίνεται να έχει δρομολογηθεί από καιρό, αφού ο Πρωθυπουργός ευχαρίστησε το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» που ανέλαβε το κόστος της σχετικής μελέτης.

Καλούμε τα Συλλογικά Όργανα του Ιδρύματος να λάβουν άμεσα θέση, καθιστώντας σαφές πως κάθε συζήτηση περί «μουσειοποίησης» (να μην πούμε μουμιοποίησης) του συγκροτήματος Πατησίων θα βρει απέναντί της σύσσωμη και ενωμένη όλη την πολυτεχνειακή κοινότητα. Μαζί με τους φοιτητές μας και τους εργαζόμενους του ΕΜΠ θα αποτρέψουμε κάθε τέτοιο σχέδιο.

22.7.2019

Η Ιστορία δεν απαλλοτριώνεται…