Σε θέατρο του παραλόγου βλέπουμε να εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα ο χώρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, με το ΕΜΠ να έχει την τιμητική του. Δεν φτάνουν τα βαριά σύννεφα της υποχρηματοδότησης, σε συνθήκες παραφροσύνης των τιμών, και της υποστελέχωσης (για μια ακόμη χρονιά όσοι μένουν θα πρέπει να καλύψουμε τα μαθήματα των συνταξιοδοτηθέντων, σε μια διαδικασία που πλέον μονιμοποιείται – και δυστυχώς συνηθίζεται), έχουμε και τα «εξτρά», έτσι για να συνηθίζουμε στην ιδέα ότι τίποτε πιά δεν είναι απίθανο.

Το Πρυτανικό Συμβούλιο του ΕΜΠ, με ψήφους 3-2, διορίζει μετά από κατ’ ιδίαν διαβούλευση της Πρυτανείας του ΕΜΠ και του πρώην Κοσμήτορα της Αρχιτεκτονικής τον νέο Κοσμήτορα, σε πλήρη άγνοια της Σχολής. Λίγο καιρό πριν, ομόφωνα η Σύγκλητος καταδίκαζε τον πρόσφατο εκτρωματικό νόμο, με ιδιαίτερη αναφορά μάλιστα στην απαράδεκτη και ξένη προς κάθε πανεπιστημιακή λογική και παράδοση διάταξη του διορισμού των Κοσμητόρων από το Συμβούλιο Ιδρύματος. Λίγες μέρες μετά, «κοπιάρεται» ακριβώς η ίδια λογική! «Εμείς ξέρουμε καλύτερα», «η Σχολή δεν είναι ικανή να συμμετέχει στη διαδικασία», ή ποιος ξέρει με ποιο άλλο επιχείρημα, μιας που ποτέ δεν δόθηκαν εξηγήσεις, ούτε για την διαδικασία ούτε και για την επιλογή. Κάτω ο νόμος, λοιπόν, ζήτω η λογική του και εμπρός για την εφαρμογή του, και μάλιστα στην πιο σκληρή εκδοχή του;! Η ομόφωνη απόφαση της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών δεν μπορεί να κρυφτεί «κάτω από το χαλάκι». Μόνος δρόμος για την αποκατάσταση μιας απαράδεκτης κίνησης που τραυματίζει βαθιά όχι μόνο μια Σχολή αλλά ολόκληρο το ΕΜΠ και θα αποτελέσει στίγμα στην ιστορία του είναι η προσφυγή άμεσα σε εκλογές για την ανάδειξη αιρετού Κοσμήτορα, όπως σε όλες τις Σχολές του ΕΜΠ.

Αλλά οι «εκπλήξεις» δεν σταματούν εδώ. Από τη Δευτέρα 05/09 το ΕΜΠ και το ΕΚΠΑ αντιμετωπίζουν μια αδιανόητη κατάσταση...

Επί της διαδικασίας….

Πριν μιλήσουμε για την ουσία, ας μιλήσουμε για την διαδικασία, γιατί ίσως από μόνη της τα λέει όλα. Είναι ολοφάνερο ότι το σ/ν, ένα κείμενο 345 άρθρων και 408 σελίδων, προετοιμάστηκε μήνες, αν όχι χρόνια, με στόχο τον πλήρη και ασφυκτικό έλεγχο του δημοσίου πανεπιστημίου. Από την κυβέρνηση προτείνεται μια προκλητικά προσχηματική διαδικασία «διαβούλευσης»… δύο εβδομάδων. Θα το πούμε καθαρά: θα υπάρξει συλλογική έκφραση των πανεπιστημίων (Σύγκλητοι, Σύνοδος πρυτάνεων, κλπ) που θα αναγνωρίσει την τακτική «σοκ και δέος» που εφαρμόζει η κυβέρνηση ως διαδικασία διαλόγου, χάνοντας κάθε ίχνος ανεξαρτησίας;

Επί της ουσίας, τώρα:

Το σ/ν προτείνει ένα βαθιά αυταρχικό, συγκεντρωτικό και ταυτόχρονα αναποτελεσματικό μοντέλο διοίκησης. Επί της ουσίας καταργεί όσα στοιχεία δημοκρατικής διοίκησης είχαν απομείνει στην διοίκηση των πανεπιστημίων, ιδιαίτερα στα κρίσιμα κέντρα αποφάσεων. Έτσι, λοιπόν, μετά την απώλεια του δικαιώματος συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία όλων των άλλων μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας (φοιτητές, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ, Διοικητικοί) ήρθε και η ώρα και τα μέλη ΔΕΠ επί της ουσίας να χρησιμοποιηθούν μόνο προσχηματικά στην εκλογική διαδικασία για τη διαμόρφωση της διοίκησης των ιδρυμάτων. Χρησιμοποιούνται άπαξ για τη διαμόρφωση των εσωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης (η νεκρανάσταση των Συμβουλίων Ιδρύματος, και μάλιστα σε μια πιο επιθετική μορφή), η πλειοψηφία του οποίου στη συνέχεια αυτο-διπλασιάζεται με την επί πρόσληψη των εξωτερικών μελών, διαμορφώνοντας έτσι ένα πανίσχυρο, απολύτως ανεξέλεγκτο όργανο, που αποφασίζει, εκτελεί, διορίζει πρυτάνεις, κοσμήτορες (ελέγχοντας και την, ούτως ή άλλως, «διακοσμητική» Σύγκλητο πια), τους παύει κατά το δοκούν, κοκ. Ας θυμηθούμε ότι η αρχική εισαγωγή των ΣΙ είχε γίνει στο όνομα του «θεσμικού αντίβαρου, που θα προσέφερε εγγυήσεις χρηστής διοίκησης στα πανεπιστήμια. Με το σ/ν δεν υπάρχει κανένα θεσμικό αντίβαρο στην υπερεξουσία του ΣΔ. Τα προσχήματα περιττεύουν...

Πανεπιστήμια χρεοκοπημένα, τα οποία προσπαθούν να επιβιώσουν «ροκανίζοντας» το αποθεματικό τους, αφού ο Τακτικός Προϋπολογισμός δεν καλύπτει ούτε τις στοιχειώδεις και απολύτως ανελαστικές δαπάνες. Πανεπιστήμια υποστελεχωμένα και με γερασμένο προσωπικό (η Ελλάδα έχει τη χειρότερη αναλογία φοιτητών ανά μέλος ΔΕΠ και κατατάσσεται στη 2^η θέση ως προς τη γήρανση του διδακτικού προσωπικού), αφού επί σειρά ετών δεν δόθηκε καμία νέα θέση ΔΕΠ εξαιτίας των Μνημονίων και, σήμερα, η Υπουργός ΠΑΙΘ, παραβιάζοντας ετσιθελικά νόμο του ελληνικού κράτους, αρνείται να προκηρύξει θέσεις που κενώνονται λόγω συνταξιοδότησης ή άλλης αιτίας. Διδακτικό προσωπικό απαξιωμένο από την Πολιτεία ως ανίκανο, διαπλεκόμενο και αναξιοκρατικό (πάντοτε με τη βοήθεια συγκεκριμένων ΜΜΕ), αντιμέτωπο με έναν γραφειοκρατικό Γολγοθά δήθεν στο όνομα της μη διασπάθισης του δημόσιου χρήματος (την ίδια στιγμή βέβαια η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έκανε απευθείας αναθέσεις άνω των 6,5 δισ. ευρώ σε 22 μήνες) και με μισθούς από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη (αφού η κυβέρνηση αρνείται να εφαρμόσει έστω την απόφαση του ΣτΕ για επαναφορά στα επίπεδα προ του Ν. 4093/2012), οι οποίοι εξατμίζονται πολύ πριν το τέλος του μήνα από τις εξοντωτικές αυξήσεις στις τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών (ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 10%, ρεκόρ τριαντακονταετίας). Φοιτητές αντιμέτωποι με ένα αβέβαιο παρόν που αναζητούν σανίδα σωτηρίας στην ξενιτιά, λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης και του ακόμη πιο ζοφερού εργασιακού μέλλοντος, μάλλον γιατί δεν βλέπουν την «καταπληκτική ποιότητα ζωής στην Ελλάδα» που βλέπει ο πρωθυπουργός (βέβαια, αυτή την καταπληκτική ποιότητα ζωής δεν πρέπει να την είδε ούτε ο γιος του πρωθυπουργού και γι’ αυτό προτίμησε μια ταπεινή θέση διαπιστευμένου κοινοβουλευτικού βοηθού στις Βρυξέλλες).

Και τι κάνει η Κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυτά; Το μόνο πράγμα που ξέρει: αστυνόμευση και καταστολή...

Η έκρηξη του πληθωρισμού στο 8,9% το Μάρτιο 2022 αποτελεί ρεκόρ της τελευταίας σχεδόν 30ετίας. Η εικόνα είναι ακόμη πιο ζοφερή σε επιμέρους βασικά αγαθά, καθώς, πριν καν αποτυπωθούν πλήρως οι επιπτώσεις των πολεμικών συγκρούσεων στην Ουκρανία, καταγράφονται αυξήσεις στο φυσικό αέριο 68,3%, στον ηλεκτρισμό 79,3%, στο πετρέλαιο θέρμανσης 58,5%, στα καύσιμα 29% και σε αρκετές κατηγορίες τροφίμων άνω του 10%. Η ακρίβεια πλήττει – αναμφίβολα – σε μεγαλύτερο βαθμό τα ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα, στα οποία ανήκει η συντριπτική πλειονότητα των μελών ΔΕΠ.

Η διαμορφωθείσα κατάσταση, που θα χειροτερεύσει σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, επαναφέρει – με επιτακτικό τρόπο – την εναρμόνιση του ειδικού μισθολογίου των πανεπιστημιακών με αυτό των άλλων ειδικών μισθολογίων, με πρώτο βήμα την άμεση εφαρμογή της υπ’ αριθμ. 4741/2014 απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ για την αναπλήρωση των μισθολογικών απωλειών του Ν. 4093/2012. Υπενθυμίζεται ότι, με την εν λόγω απόφαση, οι περικοπές του Ν. 4093/2012 κρίθηκαν αντισυνταγματικές και η ελληνική πολιτεία όφειλε να επαναφέρει τους μισθούς των μελών ΔΕΠ στα επίπεδα του Ιουλίου 2012. Ωστόσο, όλες οι κυβερνήσεις, από το 2014 που εκδόθηκε η απόφαση μέχρι και σήμερα, αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Ακόμη και στο νέο μισθολόγιο που διαμορφώθηκε με το Ν. 4472/2017, οι αποδοχές καθορίστηκαν σε επίπεδα κατώτερα εκείνων προ της εφαρμογής του Ν. 4093/2012 (δηλ. μετά και την περικοπή του ειδικού ερευνητικού επιδόματος κατά 20% βάσει του Ν. 4002/2011), παραβιάζοντας κατάφορα την απόφαση του ΣτΕ.

Στους Πίνακες 1 και 2 παρουσιάζονται οι μηνιαίες και ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές πριν και μετά τις διαδοχικές μνημονιακές περικοπές σε σύγκριση με τις σημερινές αποδοχές για τις τρεις βαθμίδες (Επίκουρου, Αναπληρωτή και Καθηγητή) με ενδεικτικά έτη προϋπηρεσίας.

Πίνακας 1. Ακαθάριστες μηνιαίες αποδοχές

Στις 17 Ιανουαρίου 2022, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη της εκπαίδευσης 400 νέων ειδικών φρουρών που θα συγκροτήσουν τις Ο.Π.Π.Ι., με μία φωτογραφία που προκαλεί ανατριχίλα[1]. Την ανακοίνωση έσπευσαν να προπαγανδίσουν τα γνωστά ΜΜΕ, πάντα με την απαραίτητη συνοδεία συκοφαντικών «απόψεων» για τα ελληνικά πανεπιστήμια, με κοινό παρονομαστή την παρουσίαση των δημοσίων πανεπιστημίων ως αποκλειστικά χώρων συστηματικής βίας και ανομίας. Βεβαίως, αποκρύπτουν συστηματικά ότι, την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των δημοσιεύσεων των ελληνικών πανεπιστημίων κι ερευνητικών κέντρων αυξήθηκε κατά 34% ή ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν επιτύχει σημαντική χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Horizon 2020 (στα καθ’ υμάς, το Ε.Μ.Π. βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην χρηματοδότηση της έρευνας από το πρόγραμμα Horizon 2020[2]). Αλλά πάνω από όλα, «εξαφανίζουν» την άδηλη υπερπροσπάθεια των μελών ΔΕΠ, και όλων των εργαζομένων στα πανεπιστήμια, να κρατήσουν τα πανεπιστήμια στην πρώτη γραμμή, σε συνθήκες εγκατάλειψης από την Πολιτεία και εξουθενωτικής απίσχνασης των πόρων τους.

Ας μείνουμε όμως στα φαινόμενα παραβατικότητας. Τα ελληνικά πανεπιστήμια, σύμφωνα με τα στοιχεία[3]^,[4] κι όχι την ακατάσχετη προπαγάνδα, παρουσιάζουν φαινόμενα παραβατικότητας, σποραδικού χαρακτήρα και περιορισμένου εύρους. Το εξοργιστικό είναι ότι όχι μόνο αυτά διογκώνονται υπέρμετρα από τους γνωστούς «φίλους» των ελληνικών πανεπιστημίων αλλά, εντέχνως, αναδεικνύονται ως το μοναδικό κριτήριο αποτίμησης της προσφοράς τους. Αν, ωστόσο, εφαρμοζόταν με ελάχιστη τιμιότητα το ίδιο μοναδικό κριτήριο και στην αξιολόγηση των πανεπιστημίων των ΗΠΑ τότε αυτά με  τα «βαριά» ονόματα, όπως το UC Berkley, το UC Davis, το Harvard, το Stanford και το Yale, τα οποία βρίσκονται στις 20 πρώτες θέσεις από πλευράς εγκλημάτων μεταξύ 2514 ιδρυμάτων, δηλ. στο χειρότερο 1% (για παράδειγμα, στο UC Berkley που βρίσκεται στη 2^η θέση, το 2019 πραγματοποιήθηκαν 351 εγκλήματα, μεταξύ των οπο...